
يكي از رسوم اين شب كه در بستر زمان كمرنگ شده است فرستادن «خوانچه يا خنچه چله» به منزل نوعروسان است كه خانواده داماد در نخستين شب چلهاي كه عروس را براي پسرشان برگزيدهاند اين خنچه يا خوانچه را به منزل عروس ميبرند. اين خنچه شامل انواع آجيل و شيريني و ميوههاي فصل مانند انار، ازگيل و هندوانه به همراه هدايايي براي عروس خانم است كه در بستههايي آذينبندي ميشود.
در قديم خانوادههاي متمول شبچره را در طبقهايي مسي كه گاه تعداد آنها به چهار طبق ميرسيد توسط طبقكش به صورت ويژهاي به خانه عروس ميبردند و هدايايي شامل ترمههاي زربافت، انگشتر جواهر يا سينه آويز طلا نيز براي عروس ميفرستادند و مادر عروس پس از تحويل طبقها هدايايي مانند پول، شيريني، جوراب و دستمال به طبقكشها ميداد. خانوادههاي غيرمتمول خنچههاي خود را داخل يك سيني يا مجمعه بزرگ قرار ميدادند و توسط داماد و همراهي يكي از زنان نزديك به وي راهي خانه عروس ميشدند. در مراسم شب يلدا براي نوعروسان در سراسر كشور آجيل و هندوانه و انار جزء ثابت به حساب ميآيد، اما در برخي نقاط ايران، مردم مراسم ويژهاي هم براي اين شب دارند. براي مثال در منطقه آذربايجان رسم بر اين است كه خوانچههاي تزئين شده را در سيني همراه هندوانه تزئين شده و شالهاي قرمز رنگ در اطراف آن ميفرستند. در منطقه مازندران معمولا يك ماهي بزرگ را تزيين ميكنند و به همراه تنقلات به خانه عروس ميفرستند. در استان فارس مركبات و هندوانه براي سردمزاجها و خرما و رنگينك براي گرم مزاجها موجود است.
در استان گيلان خوراكي به نام «آوكونوس» به همراه بقيه خوراكيها ميفرستند كه به روش خاصي از ازگيل تهيه ميشود. در استان اردبيل نيز خوراكي خاصي به نام «قورقا» كه همان گندم برشته است مابقي تنقلات را همراهي ميكند.
جام جم